Kullanıcı Davranış Analizi (User Behavior Analytics) Nedir?

Dijitalleşmenin yaşamın her alanında varlığını belirgin şekilde hissettirmesinin sonuçlarından birinin, verileri anlamlı bütünlere dönüştürme sürecine artan ilgi olduğunu söylemek mümkün. Kullanıcı verilerinden hareketle oluşturulan ve enformasyonu anlamlı kılmaya yarayan analiz süreçleri özellikle iş dünyasında oldukça önemli bir yere sahip olmaya başladı. Bu analiz süreçlerinin kuruluşlar tarafından sıkça tercih edilen temel türü olan Kullanıcı Davranış Analizi, İngilizce ismiyle User Behavior Analytics, yapay zekâ (AI) ve makine öğrenimi (ML) desteğiyle iş modellerini veri güvenliği açısından kapsamlı şekilde koruma altına alıyor. Biz de bu yazıda UBA çözümlerinin kuruluşlara sağladığı erişim güvenliği faydalarını detaylı biçimde ele alacağız. Önce UBA’nın kapsamlı bir tanımını yaparak başlayalım.

Kullanıcı Davranış Analizi (User Behavior Analytics) Nedir?

Kullanıcı Davranış Analizi (UBA), hassas verilere ve kritik veri alanlarına erişen ayrıcalıklı hesapları analiz ederek, yapay zekâ ve makine öğrenimi gibi yollarla kullanıcı hareketlerini belirleyip, riskli hareketlerde bulunan kullanıcıları tespit eden gelişmiş bir siber güvenlik yazılımıdır. Ağ etkinliği, başlatılan uygulamalar, erişilen dokümanlar ve e-posta hareketleri gibi kullanıcıların, kuruluşun BT altyapısında gerçekleştirdiği tüm faaliyetleri inceleyen UBA, kritik veri yığınlarını koruyarak güvenlik ihlalleri yaşanmasının önüne geçer.

Sadece kuruluşlara ait hassas veriler ve siber varlıkları korumakla kalmayan UBA, endüstri ve devlet regülasyonlarına uyumluluğu da bir hayli kolaylaştırıyor. Öte yandan Gartner’ın yaptığı tanımlama ile son yıllarda UBA, UEBA şeklinde de isimlendirilmeye başlandı. Açılımı User and Entity Behavior Analytics olan UEBA, insan olduğu ön kabulü ile hareket edilen standart kullanıcıları uygulamalar, IoT aygıtları ve bot benzeri insan dışı kullanıcılardan ayırmak için geliştirilen bir kavram olarak tanımlanabilir. Temelde dijital varlıklar özelinde ayırt edici unsuru tayin etmede kullanılan söz konusu kavramın UBA’dan farkını ele almakta fayda var.

UBA ile UEBA Arasındaki Farklar Nelerdir?

Gartner’ın geliştirdiği ve bir pazar kılavuzu yayımlayarak duyurduğu UEBA, UBA’dan farklı olarak sadece kullanıcı davranışlarını değil, cihaz, aygıt, sunucu ve veri faaliyetlerini inceler. Bir başka deyişle UEBA yalnızca kullanıcı davranışları üzerine bir süreç inşa etmek yerine kullanıcı davranış verilerini dijital varlıklardan gelen verilerle birleştirdiği daha kompleks bir süreç inşa eder.

Tıpkı UBA gibi AI tabanlı bir çözüm olan UEBA, riskli erişimler ve anormal kullanıcı davranışları denetleme konusunda UBA’nın bir adım ötesine geçmeyi başarır. Çok daha büyük ölçekteki veri kümelerini analiz etme kabiliyetine sahip olan sistem, daha gelişmiş raporlar sunabilir ve analiz aşamasında UBA’ya kıyasla gelişmiş teknikler kullanabilir.

Son olarak şunu da belirtmek gerekir ki UBA iç tehditler tarafından yaratılabilecek veri ihlali vakalarını tespit etmekte son derece başarılıdır. Fakat UEBA, meşru ağ faaliyetleri içinde gizli kalabilme potansiyeline sahip gelişmiş siber tehditleri de fark edebilir. Bu nedenle UEBA iç tehditleri tespit etmek açısından da yararlıdır.

Peki, Kullanıcı Davranış Analizi Kuruluşlara Nasıl Yardımcı Olur?

UBA, bünyesinde barındırdığı gelişmiş özellikler sayesinde kuruluşların gelişmiş siber güvenlik altyapısı inşa etmelerine yardımcı olur. Sistemin bir kuruluş için sağladığı faydalar dört temel başlık altında toplanabilir:

• İç tehdit tespiti
• Güvenlik ihlali tespiti
• İş süreçlerinin optimizasyonu ve ölçeklendirilmesi
• Regülasyonlara uyumluluk

Şimdi isterseniz dört temel başlığı detaylı şekilde ele alıp UBA’nın kuruluşlar için neden bu denli önemli olduğunun altını çizelim.

İç Tehdit Tespiti

Her 5 veri ihlali vakasından 1 tanesini kuruluş içinde kritik verilere erişimi olan kullanıcıların dahili ile gerçekleşiyor. Bir diğer deyişle kuruluşlar içindeki ayrıcalıklı hesaplar, istedikleri takdirde bir USB bellek aracılığıyla bile veri ihlali vakasına sebep olabiliyor. UBA ise iç tehdit haline gelebilecek muhtemel çalışanları ve onların yaratabileceği riskleri önceden tespit ederek savunma mekanizması oluşturmanızı sağlıyor. Ağdaki hangi kullanıcıların riskli davranış örüntülerine sahip olduğunu saptayabilen UBA, bu doğrultuda yeni yetkili kullanıcılar tayin etmenizin ya da mevcut yetkileri sınırlandırmanızı kolaylaştırıyor.

Güvenlik İhlali Tespiti

Bazı durumlarda veri ihlalinin kaynağı ne olursa olsun, ihlal gerçekleştikten sonra çözüm üretmek ve sorunun önüne geçmek mümkün değildir. Bu nedenle ihlale maruz kalmadan önce ağ genelinde bir tarama yapmak ve güvenlik açığı bulunan noktaları saptamak bir hayli önemlidir. UBA, güvenlik açıklarının kaynağını ve izlediği metodolojiyi bulma şansınızı oldukça artırır. Örneğin kurum içi bir ihlal söz konusu ise çalışanınızın kötü amaçlı yazılım içeren web sitesine giriş yaptığı ya da benzer nitelikteki bir e-postayı açtığı anı bulabilirsiniz. Şayet kurum dışından kötü amaçlı (malicious) aktiviteler aracılığıyla BT altyapınıza zarar vermek isteniyorsa ilgili girişimde bulunan kullanıcının hareketlerini UBA sayesinde izleyebilirsiniz.

İş Süreçlerinin Optimizasyonu ve Ölçeklendirilmesi

UBA, iş modelinizin verimliliğini yukarı çekmenizi sağlar. UBA’dan elde ettiğiniz verileri iş zekâsı analitiği ile birleştirerek kuruluş içi akışlarda hangi süreçlerin verimli şekilde işlediğini, hangilerinin ise zaman ve maliyet açısından eksi yazdığını tespit edebilirsiniz. İş süreci madenciliği uygulamaları ile entegre biçimde kullanabileceğiniz UBA, her bir işin kuruluş içinde nasıl yapıldığını denetlediği gibi sonuçların incelenmesi ve sonuçlardan yola çıkarak yeni yöntemler geliştirilmesi konusunda da elinizi bir hayli kuvvetlendirir.

Regülasyonlara Uyumluluk

UBA tüm BT altyapınızı veri ihlali tespiti açısından yetkin kılacağı için otomatik olarak regülasyonlara da daha uyumlu hale gelirsiniz. Bu noktada UBA’nın veri ihlali tespiti için gelişmiş bir altyapı sunarken kişisel verilerin korunması hususunda da regülasyonlara tam uyumluluğu kolaylaştırdığını belirtmekte yarar var.

Riskli Durumları Kullanıcı Davranış Analizi ile Önleyin

Kron olarak, geliştirdiğimiz Kullanıcı Davranışı Analizi (UBA) çözümümüz ile kuruluşunuzun BT altyapısında meydana gelebilecek siber tehditlerin önüne geçebilirsiniz. Yazılım ürünleri ailemizin Ayrıcalıklı Erişim Yönetimi alanındaki üyesi olan Single Connect’in yapay zekâ destekli UBA modülü sayesinde potansiyel olarak kötü niyetli kullanıcıları ve oturumları izleyebilirsiniz.

Buna ek olarak kullanıcıları ve oturumları risk durumuna göre puanlayan ve gelişmiş grafikler ile anlaşılması kolay hale getiren Single Connect UBA, BT ekibinize operasyonel içgörü sağlar. Risk puanlarını davranış analizi ışığında değerlendiren ürünümüz ağdaki kullanıcıların ayrıcalık ve kimlik doğrulama seviyelerini tanımlamanıza yardımcı olur. UBA, veritabanı yöneticilerinin hareketlerini de denetleyerek veritabanı erişimi ile ilgili soru işaretlerini ortadan kaldırır.

Single Connect UBA’nın kuruluşlar için sağladığı faydaları dört temel başlık altında inceleyebiliriz:

• Yapay zekâ destekli akıllı algoritmalar: Ürünümüz yapay zekâ destekli yapısı ile olağandışı kullanıcı etkinliği, düzensiz oturum açma süresi ve aşırı erişim girişimi gibi anormal kullanıcı davranışlarını rahatlıkla tespit edebilir. UBA çözümümüz ayrıca olağandışı komut yürütme ve klavye yazma davranışlarını da mercek altına alır.
• Risk skoru oluşturma: Single Connect UBA, yapay zekâ tabanlı akıllı algoritması sayesinde tespit ettiği anormal davranışlar için risk skoru tayin eder. Kullanıcıları ve riskleri bu risk skoruna göre gruplandırır ve yüksek skorlu riskleri önceliklendirir.
• Riskli davranışları saptama: Ürünümüz riskli davranışları saptar ve gelişmiş grafiklerle görselleştirir. Böylece sistemdeki kullanıcı davranışlarını gerçek zamanlı olarak takip etmek kolaylaşır.
• Tehditlere reaksiyon verme: UBA çözümümüz tespit ettiği tehditler ile ilgili sistem yöneticilerini ve BT ekibini bilgilendirir. Single Connect UBA gerekli gördüğü durumlarda tehdit algılanan oturumları sonlandırabilir ve kritik sistemleri erişim sınırlandırması getirerek karantinaya alabilir.

Siz de Kullanıcı Davranış Analizi (UBA) hakkında merak ettiklerinizi sormak ve ürünümüzün kuruluşunuzun BT altyapısına entegrasyonu konusunda uzman ekip arkadaşlarımızdan bilgi almak isterseniz bizimle iletişime geçebilirsiniz.